มาลอยกระทงกันดีกว่า ตอนที่ 1

ในที่สุดก็ใกล้ถึงวันลอยกระทงกันแล้วนะคะ  ทุกปีก็จะมีการนำกระทงสวยๆ ไปลอยในแม่น้ำเพื่อเป็นการขอขมาพระแม่คงคา ที่ได้ใช้น้ำเพื่อการดำรงชีวิต และเป็นการสักการะรอยพระพุทธบาทรวมถึงการลอยความทุกข์โศกโรคภัยต่างๆ และการพรให้มีแต่สิ่งดีๆ เกิดขึ้น  วันนี้ก็จะมาดูกันถึงวิธีทำกระทงคะ  ก่อนอื่นก็มาดูวัสดุที่จะใช้ทำกระทงกันก่อน  อาจแบ่งเป็นกลุ่มใหญ่ๆ 2 กลุ่ม คือ วัสดุที่หาได้ในธรรมชาติ กับ วัสดุอื่นๆ   ในอดีต กระทงมักจะทำจากกาบกล้วยและใบตองเป็นหลัก  เนื่องจากเป็นวัสดุที่หาได้ง่ายในท้องถิ่น  ต่อมามีผู้ที่นำโฟมและวัสดุอื่นๆ มาใช้ทำกระทงมากขึ้น  แต่ปัจจุบัน เริ่มมีแนวคิดในการรักษาสิ่งแวดล้อมมากขึ้นจึงลดการโฟมและหันมาใช้วัสดุจากธรรมชาติหรือวัสดุอื่นๆ ที่สามารถย่อยสลายได้ เช่น กาบกล้วย ขนมปัง ดอกไม้ หรือกระดาษ เป็นต้น  ของที่ใส่ในกระทงมักจะประกอบด้วย ธูปเทียน ในอดีตจะมีการตัดเล็บและเส้นผม ลงไปด้วย โดยเชื่อว่าจะเป็นการลอยความทุกข์โศก โรคภัยต่างๆ จากชีวิต และใส่เหรียญกษาปณ์หรือเหรียญบาทไปในกระทง ซึ่งเชื่อว่าจะทำให้มีโชคลาภตลอดปี  สำหรับรูปแบบในการทำกระทง มีหลายรูปแบบ จะกล่าวถึงแบบหลักๆ ที่มักนิยมทำกันคะ

• แบบกลีบผกาหรือแบบคริสตัลหรือแบบเพชรลดา

วิธีทำ 1. ตัดใบตองขนาดความหว้าง 1.5 นิ้ว ยาว 6 นิ้วโดยประมาณ 2   พับตามรูป จำนวน 3 กลีบ จากนั้นนำมาวางซ้อนให้ลดหลั่นกันไปตามภาพ ซึ่งจะนับเป็น 1 ตับ 3.  นำไปติดโดยรอบที่ขอบของฐานกระทง ซึ่งเป็นต้นกล้วยตัดเป็นแว่น ความหนา 1.5 – 2 นิ้ว โดยประมาณ ทั้งนี้ปริมาณของกลีบกระทงที่ใช้จะมากหรือน้อยนั้นขึ้นอยู่กับขนาดของตัวฐาน 4.  จากนั้นประดับด้วยดอกไม้ตามความชอบ และปักธูปเทียนลงไป เป็นอันเสร็จ

• แบบกลีบกุหลาบหรือแบบเพชรรุ้ง

วิธีทำ 1. ตัดใบตองขนาดความกว้าง 1.5 นิ้ว ยาว 6 นิ้ว โดยประมาณ 2. พับเป็นกลีบกุหลาบตามรูป จำนวน 3 กลีบ จากนั้นนำมาสวมเรียงกันให้มีระยะห่างพองามตามความชอบ ควรจัดให้ยอดของกลีบ และลอนของกลีบตรงเสมอเป็นแนวเดียว ซึ่งจะทำให้ผลงานออกมาดูสวยงามเป็นระเบียบเรียบร้อย 3. ใช้ด้ายสีเขียวใกล้เคียงกับใบตอง หรือสีดำมาเย็บติดกันด้วยด้นถอยหลังให้เป็นแนวตรงเสมอกันโดยตลอด 4. พับกลีบใบตองแล้วเย็บต่อเนื่องไปเรื่อยๆ จนกระทั่งสามารถหุ้มขอบของฐานกระทงได้โดยรอบ ตรึงกลับใบตองกับฐานของกระทงด้วยหมุด แล้วขลิบส่วนที่เลยพ้นฐานลงมาให้เรียบร้อยเสมอกับฐาน เมื่อทำเสร็จแล้วจะมีลักษณะคล้ายกับมงกุฏสวมศีรษะ 5. จากนั้นประดับด้วยดอกไม้ตามความชอบ และปักธูปเทียนลงไป เป็นอันเสร็จ

• แบบหัวขวาน

วิธีทำ 1. ตัดใบตองขนาดความกว้าง 1.5 นิ้ว ยาว 6 นิ้ว โดยประมาณ 2. พับตามรูป จำนวน 3 กลีบ จากนั้นนำมาสวมเีัรียงกันให้มีระยะห่างพองามตามความชอบ เพื่อให้ผลงานออกมาดูสวยงามเป็นระเบียบเรียบร้อย ควรพับแต่ละกลีบให้ได้ขนาดเท่ากันทุกจุด 3. ใช้ด้ายสีเขียวใกล้เคียงกับใบตอง หรือสีดำมาเย็บติดกันด้วยด้นถอยหลังให้เป็นแนวตรงเสมอกันโดยตลอด 4. พับกลีบใบตองแล้วเย็บต่อเนื่องไปเรื่อยๆ จนกระทั่งสามารถหุ้มขอบของฐานกระทงได้โดยรอบ ตรึงกลับใบตองกับฐานของกระทงด้วยหมุด แล้วขลิบส่วนที่เลยพ้นฐานลงมาให้เรียบร้อยเสมอกับฐาน เมื่อทำเสร็จแล้วจะมีลักษณะคล้ายอ่างน้ำ 5. จากนั้นประดับด้วยดอกไม้ตามความชอบ และปักธูปเทียนลงไป เป็นอันเสร็จ

• แบบมรกต

วิธีทำ 1. ฉีกใบตองกว้าง 4 นิ้ว พับครึ่งตามแนวยาวของใบตอง 2. พับครึ่งใบตองอีกทีตามแนวขวาง 3. ค่อยๆ ใช้มือจับพับจีบรูปพัดทีละด้านตามแบบ 4. นำใบตองที่หักคอม้ามาติดกันให้รอบขอบกระทง 5. ติดกลีบพัดใบตองตามขอบรอบนอกให้ได้อย่างน้อย สามชั้น 6. ติดขอบด้านล่างด้วยกลีบสามเหลี่ยมสองชั้น

• แบบโกเมน

วิธีทำ 1. พับกรวยใบตองแล้วแมกติดกับแบบใบตอง เป็นรูปกลีบบัว 2. จากนั้นพับใบตองทั้งสองด้าน ตามแบบ 3. นำกลีบที่พับแล้วมาห่มด้านข้างของกรวยใบตอง แล้วพับกลีบด้านหน้าอีกครั้งตามแบบ แล้วเย็บติดกัน 4. ทำตรงกลางให้ติดด้วยดอกบานไม่รู้โรย(ทำเป็นตัวแมงดา) 5. พับใบตองเป็นกลีบกุหลาบตามแบบ ดังภาพ 6. จัดเตรียมใบตองที่พับเสร็จเรียบร้อยแล้ว...เตรียมที่จะประกอบกับโครงใหญ่อีกครั้งหนึ่ง 7. ติดขอบกระทงชั้นแรกด้วยใบตองที่พับเป็นกลีบกุหลาบ 8. ชั้นที่สอง ติดใบตองสามเหลี่ยมโดยรอบ ซ้อนทับชั้นที่หนึ่ง อีกหนึ่งชั้น 9. ชั้นที่สามให้ติดด้วยตัวแมงดา หนึ่งชั้น 10. ชั้นที่สี่และห้า ติดขอบด้วยสามเหลี่ยมอีกสองชั้น 11. ด้านล่างสุดสับหว่างกันโดยรอบ ตกแต่งปลายยอดด้วยดอกพุด แกะกลีบดอกดาวเรืองในกระทง พร้อมปักธูปและเทียน จัดดูให้สวยงาม

วิธีทำกลีบเพื่อประกอบกระทงแบบต่างๆ เหล่านี้สามารถประดิษฐ์เป็นกระทงรูปแบบต่างๆ กันมากมายคะ แล้วมาตามเรื่องของวัสดุที่ใช้ทำกระทงและตัวอย่างกระทงกันในบทความหน้าคะ

อ่านต่อบทความที่ 2

แหล่งที่มา : ขอบคุณข้อมูลดีๆ และรูปสวยๆ จาก internet คะ

Share: